*تبار و نژاد
سعد بن الحارث (حرث) بن سلمه انصاری عجلانی از تیره بنی عجلان از قبیله خزرج انصار مدینه بود که در کوفه زندگی میکرد.هر دو برادر، سعد و ابوالحتوف، در محلّه محکمّه کوفه، محلّه خوارج، زندگی میکردند.
*زمان پیوستن به اباعبدالله
عصر عاشورا پس از برخواستن صدای مظلومیت اباعبدالله از سپاه عمر سعد گسست و به امام پیوست و همراه برادرش ابوالحتوف به شهادت رسید.
*نحوه شهادت
در حالی که فریاد میزد و بر ضد بنی امیّه شعار میداد با سپاه متجاوز و خونخوارانی که به امام و خیمهها حمله ور بودند جنگید و به شهادت رسید. چندین تن از سپاه عمر سعد به دست وی کشته شدند.
*ســـــن حدود ۵۵ سال
*ویژگیها و فضایل
بخشنده ، یاور و دستگیر گرفتاران و ستمدیدگان بود.او نخست در سپاه عمر سعد بود در نهروان نیز با خوارج بود و مقابل امیر مؤمنان، که سرانجام فوز و فلاح شامل حالش شد و رستگار گردید.
*نام در زیارتنامهها و منابع
در زیارتنامهها از وی و برادرش سخنی نیست. امّا در کتب و مقاتل مانند:ابصارالعین:ص۹۴، اعیان الشیعه:ج۲،ص۳۱۹، تنقیح المقال:ج۲،ص۱۲، حدائق الوردیه:ص۱۲۲، الکنی و الالقاب:ج۱،ص۴۵، مقتل الحسین مقرّم:ص۲۴۰ ، قاموس الرجال:ج۵،ص۲۸ و… به این دو برادر اشاره شده است.
*رجـــز رجزی را به وی نسبت ندادهاند.
*اطلاعات دیگر
ممکن است همراهی این دو برادر در سپاه عمرسعد از سر تهدید و تطمیعهایی باشد که عبیدالله بن زیاد در کوفه طرح کرده بود.شاید به دلیل زمینههای مثبتی که دو برادر در عبادت، مردمداری و سخاوتنمدی داشتند تحول و انقلاب در آنان فراهم شده باشد. استدلال محقق شوشتری در قاموس الرجال (ج۵، ص۲۸) با این توضیحات پاسخ مییابد.
نمونههای دیگری چون زهیر بن قین، حُرّ بن یزید ریاحی و قرظه بن کعب انصاری خزرجی شواهد و براهینی دیگر بر این مدّعا هستند.
منبع: آینه داران آفتاب، ج۲، ص۱۰۰۴٫
معرفی سعد بن حرث انصاری در منابع فارسی موجود در کتابخانهی تخصصی مؤسسهی فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول:
نام کتاب | مولف | صفحات |
آینه داران آفتاب | دکتر محمدرضا سنگری | ۱۰۰۴ |
شهدای صدر اسلام و شهدای کربلا | سید علی اکبر قرشی | ۸۳، ۱۲۵ |
کربلا یا گلزار حسینی | سید محمدتقی شهرستانی | ۱۳۶ |
آنچه در کربلا گذشت | محمدعلی عالمی | ۲۴۹ |
قطعه ای از بهشت | علی نجاتی(سیرجانی) | ۲۹۷-۳۵۹ |
سه مقتل گویا | عبدالرحیم عقیقی بخشایشی | ۱۳۲ |