*تبار و نژاد
ابوالحتوف بن حرث (حارث) بن سلمه انصاری عجلانی از تیره بنی عجلان از قبیله خزرج انصار مدینه بود که در کوفه در محلّه محکمه کوفه که زیستگاه خوارج بود، زندگی میکرد.
*زمان پیوستن به اباعبدالله
او همراه برادرش سعد، در عصر عاشورا با شنیدن صدای مظلومیّت و غربت اباعبدالله از عمرسعد گسست و به امام پیوست.
*نحوه شهادت
شعارگویان و رجزخوان،همراه برادرش با سپاه متجاوز و خونخوار عمرسعد جنگید و پس از کشتن تنی چند از سپاه عمر سعد به شعادت رسید.
*ســــن حدود ۵۲ سال
*ویژگیها و فضایل
او روزگاری در صفّین و نهروان شرکت داشت. در صفّین همراه امیر مؤمنان بود و در نهروان جزء خوارج و حروریه و شعارگوی لاحُکم الاّ لله. روحیه حق گرایی،ستم ستیزی و بخشندگی و بزرگ منشی سرانجام عامل فوز و فلاح وی و قرار گرفتن در سلک شهیدان عاشورا شد.
*نام در زیارتنامهها و منابع
در زیارتنامهها از وی و برادرش سخنی نیست. امّا در کتب تاریخی و مقاتل مانند: ابصارالعین: صفحه۹۴، اعیان الشیعه:ج۲،ص ۳۱۹، تنقیح المقال:ج۲،ص۱۲، حدائق الوردیه:ص۱۲۲، الکنی و الالقاب: ج۱،ص۴۵ ، مقتل الحسین مقرّم:ص۲۴۰ ، قاموس الرجال:ج۵،ص۲۸ و… به وی اشاره شده است.
*رجــــز رجزی را به وی نسبت ندادهاند.
*اطلاعات دیگر
محقّق شوشتری در قاموس الرجال (جلد۵،صفحه۲۸) به نقد تنقیح المقال مامقانی پرداخته و خارجی بودن این دو برادر را نادرست میداند. دلیل وی آن است که خوارج در جنگ با کافران به ستمگران کمک نمیکردند و پذیرفتنی نیست کسانی که شعار لاحُکم الّا لله گفته، مقابل علی علیهالسلام بودند، فرزندش حسین را یاری کنند. امّا نکته اینجاست که تحوّل در هرکسی ممکن است و حُرّ و زهیر بن القین نمونهای بارزند. نکته دیگر آنکه بسیاری در سپاه عمر سعد از سر تهدید یا تطمیع شرکت میکردند و کم نبودند کسانی که ناچار و وحشتزده یا به دلیل دیگر همراه عمرسعد شدند و سپس گسستند و به اردوگاه اباعبدالله پیوستند.
منبع: آینه داران آفتاب، ج۲، ۱۰۰۳٫
معرفی ابوالحتوف بن حرث در منابع فارسی موجود در کتابخانهی تخصصی مؤسسهی فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول:
نام کتاب | مولف | صفحات |
آینه داران آفتاب | دکتر محمدرضا سنگری | ۱۰۰۳ |
آنچه در کربلا گذشت | محمدعلی عالمی | ۲۴۹ |
کربلا یا گلزار حسینی | سید محمدتقی شهرستانی | ۱۳۶ |
رسالت خون وپیام در نبرد عاشورا | عبدالزهراء کعبی | ۶۷ |
سه مقتل گویا | عبدالرحیم عقیقی بخشایشی | ۱۳۲ |
قطعه ای ازبهشت | علی نجاتی(سیرجانی) | ۳۵۹ |