اعتقاد به رجعت، میتواند نوعی تشویق برای مسلمین باشد تا خود را مجهز به نیروی ایمان کرده و رنگی از سیره ائمه علیهم السلام به خود گیرند و در نتیجه به منتهای امیدشان، یعنی بودن در رکاب امام زمان برسند “ یکی از مباحثی که در حوزه مهدویت پیرامون آن سخن گفته شده، مسأله «رجعت» است. بدین معنی که برخی از آیات قرآن شریف و روایات منقول از خاندان رسالت، از بازگشت گروهی از انسانها به دنیا پیش از برپائی رستاخیز گزارش میدهند، و پیروان آئین تشیع نیز در پذیرش آن کمترین تردید به خود راه نداده، یقین به وقوع چنین رویدادی دارند که در کتب عقاید و کلام از این عقیده سخن به میان آمده و به دلیل صحّت آن پرداخته شده است.
مفهوم رجعت
واژه رجعت، در کتابهای لغت به «بازگشت» معنا شده؛ یعنی برگشتن چیزی به جایی که پیشتر در آن جا بوده است. معنای اصطلاحی رجعت، اعتقاد به بازگشت دو گروه از مردگان، مؤمنان محض و کافران محض پس از ظهور حضرت مهدی (عج)است تا مؤمنان از برپایی حکومت جهانی عدل شاد گردند و کافران، از ذلت و حقارت ستمگران متألم شوند.
جایگاه رجعت در اعتقاد شیعه
روایات زیادی که از اهل بیت علیهم السلام درباره رجعت به دست ما رسیده، نشان میدهد که رجعت در مجموع معتقدات شیعه، از جایگاه بسیار والایی برخوردار است تا جایی که برخی از این احادیث، منکر رجعت را خارج از دایره تشیع میدانند. امام صادق(ع) فرمود: از ما نیست کسی که ایمان به بازگشت ما ندارد.
آثار تربیتی رجعت
- امید بخشی
طبق قرآن کریم، خدای متعال به آنان که به ایمان خالص دست یافتهاند، وعده حاکمیت بر جهان را داده است و بخشی از مؤمنان واقعی کسانیاند که از دنیا رفتهاند، و وعده خدا درباره آنان بدون بازگشت آنها به دنیا عملی نمیباشد. بنابراین هدف عالی رجعت، وفای پروردگار عالم به عهد حاکمیت جهانی مؤمنان است. بنابراین اعتقاد به رجعت این امید را در دل انسان زنده نگه میدارد که اگر پیش از ظهور آن حضرت از دنیا برود، خداوند او را برای نصرت دین خودش و ملاقات آن حضرت بر میگرداند و هیچ گاه ناامید نمیشود.
- ایجاد روحیه استقامت
یکی از اهدافی که برای رجعت ذکر شده است، ایجاد روحیه استقامت و ایستادگی برای مؤمنان در برابر حوادث و ناملایمات است؛ زیرا انسانی که آینده را روشن ببیند به راحتی میتواند مشکلات زودگذر را تحمّل کرده و استقامت کند. امام حسین علیه السلام نیز در شب عاشورا اصحابش را با رجعت تسلّی و دلداری داد و به صبر و بردباری امر نموده و فرمودند: «شما را به بهشت بشارت باد. به خدا قسم که بعد از آن چه بر ما سپری میشود تا زمانی که خداوند بخواهد مکث خواهم کرد. بعد از آن، خداوند ما و شما را در آن هنگام که «قائم» ما ظاهر شود بیرون خواهد آورد و از ظالمین انتقام خواهد گرفت. ما و شما آنان را در سلاسل و اغلال و گرفتار به انواع عذاب و نکال مشاهده خواهیم کرد.»
- شوق درک امام زمان (عج)
اعتقاد به رجعت، میتواند نوعی تشویق برای مسلمین باشد تا خود را مجهز به نیروی ایمان کرده و رنگی از سیره ائمه علیهم السلام به خود گیرند و در نتیجه به منتهای امیدشان، یعنی بودن در رکاب امام زمان برسند. بنابراین جامعهای که این عقیده بر آن حکم فرماست، به طور طبیعی رو به کمال سیر میکند و خود به خود و بدون هیچ نیروی ظاهری، پایبند به اسلام و دستورات سعادت بخش آن خواهد گشت و بالاخره جامعهای خواهد شد که سرشار از صمیمیت و مهربانی و هم دلی است.
نویسنده: محمد رضا ضیغمیان؛ مجله امان شماره ۳۲