تولد و تحصیلات
سیدمحمد فضل الله در سال ۱۳۴۵(ه.ق) در نجف اشرف در خانواده ای مذهبی به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را زیر نظر پدرش مرحوم آیت الله سید عبدالرئوف فضل الله که از مراجع تقلید بود، گذراند. در نه سالگی تحصیلات حوزوی را شروع کرد؛ در همان دوران نسبت به مسائل اجتماعی حساسیت ویژه ای نشان می داد، روزنامه های مختلف خصوصا«اخلاق» را مطالعه و یادداشت برداری می کرد. تا ده سالگی، منطق، فقه و معانی را نزد پدر آموخت و در حدود دوازه- سیزده سالگی، نزد استادی گیلانی به نام شیخ مجتبی لنکرانی«کفایه الأصول» را آموخت. دروس خارج را نیز نزد اساتید بزرگی فرا گرفت. از جمله اساتید مطرح ایشان «سیدابوالقاسم خویی قدس سرّ هما» بود، هم چنین محضر مرحوم آیت الله سید محسن حکیم را نیز درک کرد؛ و بعد از آن به محضر سید محمد شاهرودی رسید. حکمت متعالیه ی ملاصدرا را یک بار در محضر ملاصدرای بادکوبه ای و بار دیگر به مدت پنج سال در محضر سید محمد باقر صدر گذراند.
در سال(۱۹۵۲ م) در حالی که هفده سال بیشتر نداشت به لبنان سفر کرد. این سفر هم زمان با اربعین درگذشت سید محسن امین بود؛ در مراسم اربعین شرکت کرد و با خواندن قصیده ای بلند با مضمون دعوت به قیام ، مبارزه، هشدار، آگاهی و نگاهی جهانی به اسلام، شهرتش بر زبان ها جاری شد. در سال ۱۳۸۰(ه ق) در نجف برای مجله ی«جماعت العلماء» و در کنار سیدمحمدباقر صدر و شیخ محمدمهدی شمس الدین، سرمقاله هایی با عنوان «کلمتنا» نوشت که باعث شهرتش در عراق شد. شش سال در کنار شهید صدر کار کرد و تصمیم گرفت یک جنبش بزرگ شیعی ایجاد کند، و بالاخره در کنار شهید صدر موفق به تأسیس «حزب الدعوه» شیعی شد. در همان سن و سال جوانی اولین آثار ارزشمندش را با عنوان «قضایانا علی ضوء الإسلام» و «اسلوب الدعوه فی القرآن» به رشته ی تحریر در آورد.
سفر به لبان
در سال (۱۹۵۲ م) به دنبال در خواست مردم شرق بیروت- مبنی براقامت در آن جا- فعالیت های خود را به لبنان کشاند. مجله ی «الکتاب» دکتر طه حسین و قلم وی در سید فضل الله بسیار تأثیر گذار بود و غریزه ی شعری او را تقویت کرد به گونه ای که سه دیوان شعر بسیار زیبا و خواندنی سرود. کارنامه ی فعالیت های ایشان در لبنان، بسیار پربار است. تشکیل جلسات منظم همراه با بحث و خطابه و کنفراس های علمی و پرسش و پاسخ به مسائل مستحدثه، نسلی را تربیت کرد که اکثرشان همان کسانی بودند که حماسه ی عظیم ۳۳ روزه ی لبنان را مدیریت کردند.
وفات
سید فضل الله، هشت بار مورد ترور واقع شد و بارها از مهلکه نجات یافت. در سفری که به ایران داشت، هنگام بازگشت توسط عوامل وابسته به اسرائیل ربوده شد و به علت شباهت زیاد به حضرت امام خمینی(ر ه) اعلام کردند: خمینی را گرفتیم… و بعدها به سبب حرکت معترضانه مردم به دستگیری ایشان، ناگزیر به آزادی او شدند. این عالم بزرگوار، سرانجام در روز یکشنبه سیزدهم تیرماه ۱۳۸۹(ه ش) در هفتاد و پنج سالگی در بیمارستان بهمن بیروت بر اثر خونریزی شدید داخلی، دار فانی را وداع گفت(خدایش رحمت کند).
شخصیت علمی سید محمد فضل الله
سید محمد فضل الله ذوفنون بود. از ویژگی های این شخصیت بزرگ ورود به عرصه های گوناگون و تسلط در اموری مانند سیاست، تاریخ، تفسیر، کلام، فلسفه، فقه و عرفان است. در هر کدام از این حوزه ها سخنرانی های ذی قیمتی دارد. سخنرانی و نوآوری های ایشان همیشه عکس العمل ها و بازتاب های متفاوتی به دنبال داشت؛ روشنفکری بود که نه دچار التقاط و سکولار بود و نه سنت گرا و ایستاد، نه ویژگی کسانی را داشت که سنگواره هستند و حرکت نمی کنند و نه دچار افراطی گری و حرکت های تند و شکننده بود. او یک مجتهد جامع و دارای همه ی عناصر لازم برای مدیریت در صحنه ی جهانی بود. از دیگر و یژگی های علامه فضل الله جرأت و جسارت فقهی ایشان است که بعداً به آن خواهیم پرداخت.
فعالیت ها
تاسیس حوزه ی علمیه و تربیت طلاب در لبنان، تاسیس«حوزه المرتضی» ویژه ی بانوان در منطقه ی سیده زینب دمشق، اولین رهبری حزب الله با تشکیل آن در سال(۱۹۸۲ م)، دایر کردن ده ها انجمن خیریه در فلسطین، تاسیس مراکزی برای فرزندان شهدا، تاسیس مرکزی برای معلولان و جانبازان…
آثار عاشورایی
حدیث عاشورا ، پیام عاشورا