وب سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا – دزفول عاشورا و امام حسین
نوشته های مرتبط
عنوان پایان نامه: برسی ارزش شهادت و مقامات شهید در آیات و روایات
نگارشگر: نرگس سوسنی
تحصیلات: کارشناسی ارشد
محل تحصیل: دانشکده اصول الدین تهران
سال انجام تحقیق: ۸۶-۸۷
استاد راهنما: دکتر مجید معارف
استاد مشاور: دکتر محسن میرباقری
تبیین موضوع
مسئله شهید و شهادت، موضوعی است که از ابتدای اسلام مورد توجه بوده و در قرآن آیاتی در باره‌ی کشته شدگان در راه خدا به صراحت بیان شده و مقام شهیدان را در نزد خدا بیان نموده و همچنین احادیث فراوانی از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و از معصومین علیهم‌السلام به ما رسیده که در باره‌ی مقام شهید و شهادت می‌باشد و از آنجا که بسیاری از پیامبران الهی و امامان و اولیای خدا عاشقانه جان خود را طبق اخلاص گذاشته و از شهادت در راه خدا استقبال کردند و امام حسین علیه‌السلام به عنوان سید شهدا در روز عاشورا مقام شهادت را برای خود و اصحابش طلب نموده و نیز حضرت در این باره فرمود:
فانی لا اری الموت الا سعاده ولا الحیوه مع الظالمین الا برما
من مرگ را جز سعادت و زندگی با ستمگران را جز هلاکت و بدبختی نمی‌بینم.
و جملاتی از این دست از ناحیه پیشوایان دیگر، اهمیت مسئله‌ی شهادت از نظر اسلام و والایی مقام شهید را آشکار کرده لذا ضرورت تحقیق در این خصوص را روشن می‌کند.
هدف تحقیق
تردیدی وجود ندارد که نهضت پیامبران و بلأخص دین اسلام و تثبیت آن در گرو مجاهدت‌ها و تلاش‌ها به ویژه فداکاری‌های شهدا است که از صدر اسلام تا به امروز خالصانه در راه آرمان‌های الهی از شهادت استقبال کرده و در این مسیر جان خود را تقدیم کردند؛ لذا هدف از این تحقیق روشن کردن نقش و ارزش شهدا و پی بردن به مقام منیع آنان از نظرآیات و روایات می‌باشد.
سابقه تحقیق
بابررسی‌های به عمل آمده در خصوص شهید و شهادت مشخص شد که تعدادی مقاله و پایان‌نامه در خصوص فرهنگ شهید و شهادت نوشته شده است که از جمله ی آنها می‌توان به ((فرهنگ شهادت در اسلام)) و ((معرفی شهدای فرهنگی منطقه ۱۹ تهران ۲)) از معصومه سلطانی، ((عوامل موثر بر ترویج فرهنگ شهادت)) از معصومه عشقی مطلق، ((تاثیر وجود فرهنگ شهادت طلبی در حفظ دین و ارزش‌های دینی)) از علی رضا ذبیح و ((شهید وشهادت از دیدگاه قرآن وحدیث)) از طیبه علی نژاد اشاره نمود؛ ولی با وجود این تحقیق‌ها با توجه به گستردگی موضوع، احساس می شود که در خصوص ارزش شهادت و مقامات شهید هنوز جای بسیاری برای کار وجود دارد. لذا تصمیم گرفته شد که موضوع پایان‌نامه درباره‌ی شهید و شهادت باشد.
در این پایان نامه سعی شده تا آنجا که ممکن است آیاتی که مستقیم و یا غیرمستقیم به موضوع شهادت مربوط می‌شود مورد بحث قرار گیرد. همچنین تلاش به عمل آمد که با دسته بندی نمودن روایات و گنجاندن روایات مربوطه درآن بحث، از پراکنده گویی جلو گیری شود.
فرضیات تحقیق
۱٫ طبق آموزه های دینی شهید مغفورله می باشد.
۲٫ بعد از پیامبران واولیای الهی شهدا، بلند مرتبه ترین افراد هستند.
۳٫ قوام اسلام به فداکاری‌های شهدا می باشد.
۴٫ شهدا در عالم قیامت حق شفاعت دارند.
سوالات تحقیق
۱٫ معانی شهید در منابع لغوی وآیات و روایات چیست؟
۲٫ واژه‌ی شهید چه ارتباطی با مقتول در راه خدا دارد؟
۳٫ درآ یات و روایات چه مناقب و مقاماتی برای شهدای در راه خدا ذکر شده است؟
۴٫ نقش شهید در عالم قیامت نسبت به شفاعت وجز آن چیست؟
روش تحقیق
روش تحقیق این پایان نامه کتابخانه ای است. به این منظور با مراجعه به کتابخانه ها، منابع اصلی تحقیق از منابع تفسیری، حدبثی و لغوی شناسایی شده و از آن فیش برداری گردید. ان گاه تلاش به عمل آمد با دسته بندی فیش ها، فصول پایان نامه شکل گرفته ومطالب نگارش شود.
فهرست کلی مطالب
۱٫ شهید وشهادت در لغت واصطلاح؛
۲٫ مقام شهید در بیان آیات؛ که این فصل خود در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول بحث مختصری درباره ی جهاد می باشد. بخش دوم، به صورت گذرا درباره ی برزخ بحث نموده است وبخش سوم به موضوع اصلی یعنی بررسی مقام شهید در آیات پرداخته است.
۳٫ مقام شهید در لسان روایات؛که در این فصل با دسته بندی روایات معصومین علیهم السلام مقامات شهید مورد بحث قرار گرفته است.
امید می رود که انشاء الله در این تحقیق به هدف خود که شناخت بیشتر وعمیق تر مسئله ی شهید وشهادت می باشد دست یابیم.
گزیده‌ای از متن تحقیق:
علت نام گذاری شهید به شهید
شهید را از این جهت شهید می‌گویند، که به خاطر شهادتش در راه خدا، ملائکه کنار بدن او حضور به هم می رسانند و او را مشاهده می‌کنند: ((لان ملائکه الرحمان شهیده.)) ملائکه پروردگار، شهید را مشاهده می‌کنند و گرد و غبار از سر و صورت شهید پاک می‌کنند و او را به بهشت و کرامت و رحمت خدا بشارت و تهنیت می‌گویند.
شهید را شهید می‌گویند چون شهید زنده است و حاظر، او نمرده است: (( لأنه لم یمت کأنه شاهد أی حاضر.))
شهید را شهید می گویند چون او با علم و یقینی که به خدا و روز جزا دارد برای حفظ دین خدا با دشمن می جنگد تا کشته شود که در غیر از شهید این طور یقین و اعتماد به خدا کمتر دیده می شود.
