نام کتاب: تاریخ مدینه ی دمشق، از کتاب عاشورانگاران۱
مختصری در باب نویسندهی کتاب (نام کامل ، تاریخ تولد، محل زندگی، شرح حال، درجه علمی و…):
ابو القاسم علی بن حسن بن هبه الله شیبانی دمشقی معروف به ابن عساکر، فقیه، محدث، مورخ، جامع علوم معقول و منقول و ملقب به شیخ الاسلام در سال۴۹۹ هجری درشام به دنیا آمد و از اعاظم و فقهای بزرگ مذهب شافعی در قرن پنجم و ششم بود. حدود بیست سال سفر کرد و درنتیجهی این سفرها موفق به نگارش نزدیک به صد اثر گردید که معروفترین آنها تاریخ شهر دمشق است. وی از محضر بیش از هزار استاد استفاده نموده که بیش از ۸۰تن آنها زن بودهاند و این از افتخارات فرهنگ وتمدن اسلامی به شمار میرود. وی از پذیرش مناصب اداری وحکومتی کاملاً احتراز داشت و چهل سال از عمر خویش را صرف تصنیف و تألیف نمود و در سال ۵۷۱ه.ق(یازده رجب) در دمشق بدرود حیات گفت.
نگاهی کلی به بخش های کتاب:
ابن عساکر تاریخ خویش را از دمشق آغاز کرده و در آن به شرح حال تمام فقها، محدثین علما، حکما، امراء و سلاطین و به طور کلی اشخاص مهمی که از شام گذر کردهاند، پرداخته است، که از آن جمله امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) را میتوان نام برد. این کتاب در۸۰ جلد نوشته شده است.
ویژگیهای کتاب:
در بخش مربوط به امام حسین(ع ) تمام روایات را دربارهی زندگی و شهادت آن بزرگوار با ذکر سند و سلسلهی راویان مطرح می کند و از این جهت از منابع بسیار با ارزش مربوط به قیام امام حسین(ع) محسوب می شود.
نقدهای وارد بر کتاب:
ابن عساکر شیعهی حب اهل بیت (ع) است و در اثر خویش(کتاب خود) از بنی امیه به بدی یاد نمیکند و این در حالی است که مدخل ورودی شیعه به اهل بیت(ع)، ابتدا لعن به دشمنان آنهاست، تهی بودن از آن بعد و حتی گاه توجیه و ایجاد زمینهی دفاع نسبی از بنی امیه، اولین و مهمترین ضعف و اشکال کار است و لذا در جای جای کتاب حقایق، وارونه جلوه داده شده است.
نوع نگارش کتاب: (تاریخی، تطبیقی، تحلیلی، تاریخی -تحلیلی، روایی…)
تاریخی
برخی منابع مورد استفاده در نگارش کتاب:
نویسنده طی سالهای متمادی در سفرهای خود با راویان این روایات دیدار و مطالب را جمع آوری نموده است.
توصیه شده است در چه زمینه ای مورد استفاده قرار گیرد:
در زمینه ی پژوهش دراین حوزه یکی از مهمترین منابع می باشد.
ترجمه هایی که تا به حال از این کتاب صورت گرفته است:
این کتاب به خاطر حجم زیاد هنوز به چاپ نرسیده است اما ابن منظور بن مکرم مصری این کتاب ارزشمند را خلاصه کرده و در ۲۹جلد تحت عنوان( مختصر تاریخ دمشق) به چاپ رسانده است.کار دیگری که در این باره انجام شده، تقسیم بندی موضوعی روایات و مقایسهی آنها با مختصر تاریخ دمشق است که توسط سید محمد جلالی حسینی انجام شدهاست. یک جلد از این ۸۰ جلد به طور اختصاصی به امام حسین (ع) اختصاص دارد که تمام روایات مربوط به قیام امام حسین(ع) را با ذکر سند وبیان سلسله راویان نقل میکند. این بخش به نام(ریحانه الرسول) توسط محمد باقر بهبودی با قطع رحلی و در ۴۰ صفحه به چاپ رسیده است.