حجّاج بن بدر(زید یا بکر یا یزید)تمیمی سعدی
تو را به شجاعت، سخنوری، بصیرت و دینشناسی میشناختند و اینها همه حاصل ۵۰ سال حیات طیبه بود. افتخار رساندن پیک اباعبدالله به بصره نصیبت شد. مخاطبان نامه، بزرگان و رؤسای قبایل و چهرههای سرشناس بصره بودند. هر کدام از بزرگان به گونهای به نامهی امام پاسخ دادند. یزیدبن مسعود در بصرهی نفاقخیز و بحراندیده، قبایل تمیم، حنظله، سعد و عامر را گرد آورد و پس از رساندن پیام نامه، آنها را به یاری و همراهی امام فراخواند.
همه اعلام آمادگی کردند جز قبیلهی بنیسعد. جمعیت پراکنده شد و تو به اشارت یزیدبن مسعود، او را همراه شدی. غروب بود و منزل ابوخالد. کاتب نامهی یزیدبن مسعود به امام بودی. و بعد از آن آمادهی سفر؛ سفر به سرزمین عشق شدی.
تو بودی و بیابان و گردباد و خطر و اشتیاق. اسب پیش میراندی و منزل به منزل به محبوب و مطلوب نزدیکتر میشدی.
چهارم یا پنجم محرّم به کربلا رسیدی. گرمای آغوش امام را چشیدی. گریه امانت نمیداد. دست مولایت را بوسیدی و نامه را به ادب و وقار تقدیم کردی. دیگر مجال بازگشت نبود. میدیدی که انبوه سپاه در هر سو ایستادهاند و امام با اندک یاران خویش رویاروی آنها. در کنار دیگر یاران، رزم خونین عاشورا را آماده شدی. اذان دلنشین عاشورا پس از شبی که تنها خدا توصیفش میتواند، سروده شد. صبح آرامآرام میدمید. تا پیکار، نمازی و نیازی فاصله بود.
پس از نماز صبح عاشورا، تن روشن و قامت بلندت را به زره و لباس رزم سپردی. تیرها پرگشود، جانها نیز.
بهشت زودتر از تیرها، بال پرواز به بهشتیان کربلا بخشیده بود. تیر میآمد و یاران بیمحابا پیش میتاختند و میجنگیدند. تو، قهرمان مهاجر بصره، با بصیرت خویش نام حسین زمزمه میکردی و پیش میتاختی.
ساعتی بعد از تیرباران، غرق در خون با چندین چوبهی تیر در بدن، پای پیمان خویش سر سپردی.
سلامت باد که سلام موعود، سرود ستایشگر همیشهی توست:
السلام علی حجاج بن زید.
تبارو نژاد
اهل بصره از تیره ی بنی سعد بن تمیم تیره ای از عدنان.
زمان پیوستن به اباعبدالله
در کربلا و در روزهای آغازین ورود امام به کربلا (روز چهارم یا پنجم محرّم)
نحوه شهادت
به قولی در حمله ی اولی و به قولی بعداز ظهر روز عاشورا در نبرد تن به تن به شهادت رسید.
سن
حدود ۵۰ سال
ویژگی ها و فضایل
شجاع و سخنور، امام شناس و بصیر و دین شناس، سوار کار و تیراندازو رزم آزموده.
نام در زیارت نامه ها و منابع
در زیارت ناحیه و رجبیّه نام او ذکر شده است. در کتب زیر از او یاد شده است:طبری:ج ۷،ص ۴۲۰،تنقیح المقال:ج۱،ص ۲۵۵،بحارالانوار:ج ۵ ۴،ص ۷۱،انصار الحسین:ص ۸۲،اعیان الشیعه:ج۱،ص ۶۱۱،ابصار العین:ص ۲۱۲،حدائق الوردیه:ص ۱۰۴،تسمیه من قتل مع الحسین: شماره ۳۶،اقبال الاعمال:ص ۷۱۴٫
رجز
رجزی را به وی نسبت ندادهاند و همین قول شهادت وی در حمله ی اولی را تقویت می کند.
اطلاعات دیگر
در برخی مقاتل حجّاج بن یزید هم نوشتهاند. در زیارت رجبیّه حجّاج بن یزید و در زیارت ناحیه حجّاج بن زید سعدی ذکر شده است.
معرفی حجاج بن بدر در منابع فارسی موجود در کتابخانهی تخصصی مؤسسهی فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا- دزفول:
نام کتاب | مؤلف | صفحات |
آیینهداران آفتاب | دکتر محمدرضا سنگری | ۵۹۴ |
قطعهای از بهشت | علینجاتی(سیرجانی) | ۲۹۶ |
تاریخ زندگانی امام حسین(جلد۲) | عمادالدین حسین اصفهانی | ۴۸ |
سه مقتل گویا | عبدالرحیم عقیقی بخشایشی | ۱۵۷ |