وب سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا – دزفول عاشورا و امام حسین
نوشته های مرتبط
نام کتاب: تعزیه در ایران
مؤلف: صادق همایونی
ناشر: نوید شیراز
محل نشر: شیراز
سال انتشار: ۱۳۸۰
تعداد صفحات:۱۰۱۶
موضوع: تعزیه (شبیه خوانی)
مفصل ترین و مستندترین کتاب درباره تعزیه است که با استناد به دهها کتاب و مقاله نوشته شده و گذشته از این، مستند به دیده‌ها و شنیده‌های نویسنده است که دهها سال در مجالس تعزیه شرکت داشته است. محدوده تحقیق نویسنده ایران است و موضوع آن فقط تعزیه‌های امام حسین(ع) نیست. اما اغلب مطالب کتاب به آن حضرت و یارانش اختصاص دارد. مطالب کتاب، تحلیلی و بیشتر توصیفی است. با دید مردم شناختی به تعزیه نگریسته شده است. نویسنده عهده دار ارزیابی صحت و سقم تعزیه ها و خرافات و تحریفات در آنها نشده با دید اسلام شناختی به آنها ننگریسته و محک نزده است.
کتاب حاضر در شش بخش تنظیم شده است. «تعزیه و تاریخ»، عنوان بخش اول کتاب است و در آن از مسائلی چون ریشه‌های نمایش در ایران پیش از اسلام، سیر تطور تعزیه، تکامل و انحطاط آن و نقش اشرافیت در نابود کردن این هنر مذهبی و توده‌ای سخن رفته است.
در بخش دوم با عنوان «سخنانی چند پیرامون تعزیه»، نخست از «ارکان و عناصر سازنده و پردازنده تعزیه » سخن گفته شده است؛ مانند شعر، نقالی، سخنوری، موسیقی، عزاداری، پرده‌داری و …. آنگاه به «ویژگی‌های تعزیه »اشاره شده است. از جمله پیوند تعزیه با اسطوره‌های مذهبی و قصص قرآن، نزدیکی با زندگی تودۀ مردم، زبان ویژه و پیوند با اسطوره‌های تاریخی و فرهنگی ایران.
بخش سوم کتاب«بررسی تعزیه‌ها » است و در آن به نظر بیگانگان و محققان کشور درباره تعزیه‌های ایرانی، منبع الهام سرایندگان تعزیه‌ها و تأثیر تعزیه در زبان محاوره پرداخته شده است. در این بخش فرهنگ اصطلاحات و اسامی در تعزیه ها ارائه و توضیح داده شده است.
بخش چهارم کتاب با عنوان «تعزیه ها و ترتیب و وسائل آن ها» آغاز می‌شود و در آن« از مسائلی چون اسامی تعزیه ها، طریقه تعزیه خوانی، وسایل و ابزارها و لباس‌های تعزیه و تعزیه خوان‌های بزرگ سخن رفته است. در این بخش بیش از صد تعزیه نام برده شده است.
«چند تعزیه» عنوان بخش پنج است و شامل متن تعزیه حضرت عباس(ع)، امام رضا، حضرت معصومه، قانیا(شاه فرنگ)، حضرت علی اکبر(ع)، امام حسن(ع) و حضرت حر
در ششمین بخش کتاب متن تعزیه قاسم آمده و سپس به تجزیه و تحلیل آن پرداخته شده است. در لابلای کتاب دهها تصویر از صحنه های تعزیه آمده و به ارزش کتاب افزوده است.
برخی از منابع استفاده شده در نگارش کتاب:
۱-ادبیات نمایشی در ایران جلد اول
۲-از صبا تا نیما جلد اول ودوم
۳-دفتر تعزیه
۴-محترق القلوب
