وب سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا – دزفول عاشورا و امام حسین
نوشته های مرتبط
معرفی پایان نامه (۵)
عنوان پایان نامه:گونه‌های نقد و حل تعارض در اخبار عاشورا(تا قرن هفتم هجری)
استاد راهنما: دکتر کامران ایزد
استاد مشاور: دکتر محمد رضا سنگری
دانشجو:علی ملاکاظمی
تاریخ اتمام و چاپ:اسفند ماه ۱۳۸۷
شرح مختصری از موضوع و مراحل انجام تحقیق:
ضرورت انجام تحقیق و مطالعه و نقد منابع گذشته از نظر محقق عبارت است از:
۱-شناخت نوع نگاه، تحلیل و برداشت از حادثه عاشورا در طول تاریخ
۲-آسیب شناسی و تحریف زدایی از حادثه عاشورا
۳-کشف نکته‌های جدید و نو در حادثه عاشورا
پرسش های مهم مطرح شده در تحقیق:
۱-توجه به مکتب فکری، عقیدتی و سیاسی ارباب مقاتل(مورخین) یا فضای حاکم بر عصر آنان تا چه میزانی می تواند در نقد اخبار عاشورا و شفاف سازی آن نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد؟
۲-چگونه و با چه شیوه‌ای می‌توان به حل تعارض در اخبار عاشورا پرداخت؟
۳-کدام یک از ملاک‌های نقد متن و روش شناسی سهم تعیین کننده‌ای در نقد اخبار عاشورا دارد؟
پژوهشگر در ابتدای این پژوهش نام چند منبع را همراه با توضیح و نقد کوتاهی ذکر می‌کند که از دیدگاه وی این منابع به لحاظ دارا بودن سند تاریخی و هم به جهت جلوگیری از تحریفات از آثار برجسته محسوب می‌شوند. از جمله این منابع می‌توان به کتب لؤلؤ و مرجان محدث نوری، ثورهالتنزیه از سید محسن امین عاملی،حماسه حسینی شهید مطهری و نیز چند کتاب و منبع دیگر اشاره نمود.
روش انجام تحقیق: در این تحقیق تلاش شده با معرفی گونه‌های مختلف نقد اخبار عاشورا، میزان کارایی آنها در مقاتل و ذکر مصادیقی در این رابطه در راهی قدم گذاشته شود که سرانجام شاهد به وجود آمدن تاریخی زلال و شفاف و به دور از تحریف در حادثه عظیم عاشورا باشیم. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش صرفاً کتابخانه‌ای و برگه نویسی از منابع است.
مراحل انجام تحقیق:
در فصل نخست با بیان وجه تمایز خبر با احادیث و تأثیر آن در این تحقیق به بررسی جایگاه اخبار عاشورا در میان سایر اخبار و گرایش‌های دیگر علم تاریخ می‌پردازد. سپس با تبیین جایگاه مکاتب تاریخ نگاری، مکاتبی را که در باب حادثه‌ی عاشورا دست به قلم برده و به نقل اخبار پرداخته‌اند، معرفی می‌کند.
فصل دوم: پژوهشگر با توجه به ذکر منابع موجود در مکاتب تاریخ نگاری در فصل پیشین، این فصل را به بیان سیر کلی نقد و نگارش اخبار عاشورا در طول تاریخ(تا پایان قرن هفتم هجری) اختصاص می‌دهد و سپس از میان تمام آن منابع، چند منبع مهم را که مرجع و مأخذ منابع دیگری باشند را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. نتایج این فصل خواننده را در فهم مطالب فصل سوم بسیار یاری می‌کند.
در فصل سوم، پس از بیان مقدماتی در باب نقد حدیث و اخبار تاریخی به بیان گونه‌هایی دیگر از نقد اخبار عاشورایی می‌پردازد و در ضمن آن نمونه‌هایی همراه با نقد و بررسی نیز ذکر می‌شود.
فصل چهارم: در این فصل محقق به دنبال حل تعارض و اختلافاتی است که گاهی با نقل یک خبر در منابع متفاوت روی می‌دهد. شیوه‌ی محقق در حل این اختلافات این است که با بیان روش ها و تکیه بر مبانی، به نقد یک یا چند نمونه می پردازد تا نشان دهد که در موارد بروز اختلاف یا تعارض در نقل اخبار چگونه می توان به حل این اختلافات پرداخت.
در پایان نیز به بیان نتایج حاصل شده از تحقیق می پردازد.
فرضیه های تحقیق:
۱- بخشی از اخبار عاشورا که در آنها ردپایی از تحریف به چشم می خورد، متأثر از مکتب فکری، عقیدتی و سیاسی ارباب مقاتل یا تاریخ نگار است.
۲-در موارد بروز تعارض در نقل اخبار عاشورا می توان با کمک ملاک هایی نظیر اعتبار کتاب نزد قدما، وثاقت مورخ و مقتل نویس، مؤیدات تاریخی، سازگاری درونی با منزلت و شؤون امام(ع)، و نیز سازگاری با شرایط زمانی و مکانی به حل تعارض پرداخت.
