وب سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا – دزفول عاشورا و امام حسین
نوشته های مرتبط
تهیه و تنظیم: گروه پژوهشی موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا-دزفول
۱۱)استفاده از تشبیه برای بیان منظور:
تشبیه در علم بیان همانند مجاز، کنایه و استعاره به ما قدرت می دهد تا بتوانیم معنی ذهنی خود را از راه های گوناگون بیان کنیم.
بعضی راه ها، آشکار و شفافند و بعضی پوشیده که نیاز به تلاش دارند. تشبیه خواننده و شنونده را وا می دارد تا تلاش کند رابطه ی میان ارکان تشبیه را دریابد و از آن لذت ببرد[۱].
استفاده از آرایه های ادبی در کلام نورانی اهل بیت(ع) امری رایج است که نوشیدن از چشمه سار کلام وحی الهی(که خود فصاحت و بلاغت را به اوج رسانده و شاهکارهای ادبی دوران خود را از صحنه بیرون کرده است) باعث چنین فرصتی برای آنان گردیده است.
با اندکی تأمل در کلمات گهربار اهل بیت(ع) این امر به خوبی قابل اثبات است.
به عنوان نمونه، توصیف زیبای طاووس در کلام علی(ع) با آن همه تشبیهات زیبا، همچون نسیمی لطیف جان خوانندگان را می نوازد.
تربیت شدن در بستری که از یک سو به اقیانوس بی پایان قرآن و از سوی دیگر به قرآن های ناطق متصل است این فرصت را فراهم می سازد که در هنگامه ی خطابه، زیباترین آرایه های ادبی، با هدف فهم هر چه بیشتر مخاطب ارائه شود. استفاده از تشبیه و تمثیل، چه آن بخشی که عیناً از قرآن نقل شده و چه بخشی که از خامه ی گویندگان خطبه های فدکیه و عاشورائیه می تراود، چیزی نیست که به سادگی بتوان از کنار آن گذشت.
اینک با هدف اثبات این مدعا نمونه هایی از این دست، گفتارهای ادبی را به خوانندگان عزیز تقدیم می نماییم:
خطبه فدک:
[آری!] به بهانه کف گرفتن، شیر را تا آخرین قطره‌اش زیرلب و در نهان، سر می‌کشید(به تدریج و نام دین، حقایق آن را وارونه می‌کنید). منافقانه و با پوشش اسلام و دیانت در کمینگاه ترفندهای رنگارنگتان نشسته، آهنگ شکار اهل بیت(ع) و فرزندان آنان را دارید و مانیز به سان کشی که کارد بر گلویش نهاده‌اند و ناوک نیزه بر دلش کوفته‌اند، چاره‌ای جز شکیبایی نداریم و بر سختی این جراحت، پایدار می مانیم.خطبه کوفه:
* شما به زنی رشته باف می مانید که رشته‌ها را با قوت تمام می‌تاباند و می‌بافد و در پایان دیگر بار می‌گسلد و جدا می‌سازد. پیمان‌ها و سوگندهایتان چنین است.
*به سبزه و گیاهی می‌مانید که بر مزبله‌ها و پارگین می‌روید، ظاهرتان سبز و دل فریب و درون همه پلشتی و زشتی و آلودگی، به سنگ نقره گون می مانید که بر گوری پلید نشانده باشند.
-کلک خیال انگیز، بصیریان، حمید، ناشر: مرکز نشر هاجر، نوبت چاپ نهم، تابستان۹۰[۱]
