شورای عالی حوزهی علمیهی قم
مرکز مدیریت حوزههای علمیهی خواهران
مدرسهی علمیه الزهرا- سلامالله علیها-
شوش دانیال- علیهالسلام-
تحقیق پایانی سطح دو( کارشناسی)
موضوع: آموزههای اخلاقی درعاشورا
استادراهنما: سرکارخانم زهرا پشتو
استاد داور: آیت الله دکتر محسن حیدری
پژوهشگر: صغری عیسوندجهانبخشی
زمستان۱۳۸۹
تقدیر و تشکر
بر خود لازم میدانم از کلیه کسانی که در تهیه ی این مجموعه مرا یاری رساندند سپاس گذاری نمایم بخصوص از حضرت حجه الاسلام والمسلمین سید محمد امام، امام جمعه شهرستان شوش و موسس حوزه های علمیه شوش به خاطر فراهم نمودن زمینه پیشرفت علمی برای طلاب، و از زحمات بیبدیل مدیر محترم مدرسه سرکار خانم زریاب موسوی(زیدعزّها) به خاطر پیگیریها و راهنماییهای دلسوزانهاش جهت پیشبرد تحقیق و استاد راهنمایم سرکار خانم زهرا پشتو که پا به پای محقق جهت تدوین پایاننامه زحمات فراوانی کشیدهاند تقدیر و تشکر وافر دارم و همّت و کوشش ستودنی آنها را سپاس میدارم.
و از همهی عزیزان و دانشوران ارجمند وبه ویژه محقق عاشورایی جناب آقای دکتر محمدرضا سنگری که در راه انجام این پژوهش راهنماییهای سودمندی ارائه دادند، تشکر و قدردانی میکنم. انشاءالله که همهی این عزیزان مشمول عنایات خاصه و شفاعت حضرت اباعبداللهالحسین- علیهالسلام- واقع شوند.
تقدیم نامه
این اثر را به ساحت مقدس سالار شهیدان آقا اباعبداللهالحسین- علیهالسلام- و به پیشگاههمهی انسانهای ارجمندی که امام حسین- علیهالسلام- را مظهر بزرگواری و اخلاق والا و نمونهی عالی انسانیت میدانند و از منش و رفتار آن حضرت پیروی میکنند، هدیه میکنم.
چکیده
تحقیقی که پیش رو دارید با عنوان آموزههای اخلاقی در عاشورا نگاشته شده است. این تحقیق شامل سه فصل میباشد؛ فصل اول: کلّیات تحقیق(تعریف و تبیین موضوع، اهمیّت و ضرورت موضوع، اهداف و فواید، سوالات تحقیق، ساختار تحقیق، روش تحقیق، پیشینهی تحقیق، واژهگان کلیدی، موانع و محدودیتها) میباشد.
فصل دوّم: شامل سه بخش: ضرورت اخلاق، لزوم الگوگیری درآیات، روایات و بر اساس عقل، الگوگیری از اخلاق معصومین به ویژه امام حسین- علیهالسلام- میباشد. فصل سوم: شامل سه بخش آموزههای اخلاقی فردی در عاشورا، آموزههای اخلاقی اجتماعی در عاشورا، بازتاب عاشورا درسازندگی عصرحاضر(الگوهای متأثر)است. و درقسمت پایانی تحقیق، نتیجهگیری و پیشنهادهای محقق نوشته شده است.
هدف از نوشتن این تحقیق معرفی الگوهای اخلاقی در عاشورا و ارتقاء صفات اخلاقی درمیان افراد جامعه بوده است. نتیجهای که از این نوشتار بدست آمده این است که هرکس بخواهد ازالگوهای حسنه و برتری همچون امام حسین- علیهالسلام- پیروی کند ابتدا باید نظام عقیدتی و قالب فکری امام- علیهالسلام- و موضعگیری ایشان درطول حیاتشان بالاخص درجریان عاشورا و حالات جسمانی و روحانی و رفتارهایشان با دیگران را به خوبی بشناسد تا بتواند قدم برجای قدم الگو بگذارد.
واژهگان کلیدی: اخلاق، عاشورا، الگو.
فهرست مطالب
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… ……..…….....……….۱
فصل اول:کلیات
تعریف و تبیین موضوع…………………………………………………………………………………………….. ……………….……۵
اهمیت و ضرورت………………………………………………………………………………………………………. ………..….……….۶
اهداف و فواید تحقیق………………………………………………………………………………………………. ………..…..……….۶
سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. ………..….……….۷
ساختار تحقیق……………………………………………………………………………………………………………. ……….….………..۷
روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………. …….….…………..۸
پیشینهی تحقیق………………………………………………………………………………………………………… ……….……………۸
واژگان و اصطلاحات کلیدی.………………………………………………………………………………….. …….…..…………۱۲
موانع و محدودیتها…………………………………………………………………………………………………. …………………..۱۲
فصل دوم: ضرورت اخلاق و لزوم الگوگیری
بخش اول: ضرورت اخلاق………………………………………………………………………………………. ………….……….۱۴
نیاز ما به اخلاق……………………………………………………………………………………………….. …..…....…………۱۷
ارتباط عقل و اخلاق………………………………………………………………….. …………………….۱۹
بخش دوم: لزوم الگوگیری……………………………………………………………….. ………….……….۲۳
الگوگیری درقرآن………………………………………………………………………. ……...…………….۲۵
الگوگیری در روایات…………………………………………………………………… ...………………….۲۹
الگوگیری بر اساس عقل………………………………………………………………. ..…………………..۳۱
بخش سوم: الگوگیری از اخلاق معصومین به ویژه امام حسین(ع)…………….. .………………..۳۴
فصل سوم: آموزههای اخلاقی در عاشورا و بازتاب آن در عصر حاضر
بخش اول: آموزههای اخلاقی فردی در عاشورا…………………………………….. .…………...…….۴۳
۱– پایبندی به عبودیت……………………………………………………………. …………………….۴۵
۲- جهاد با نفس…………………………………………………………………….. …………………….۴۷
۳- اطمینان نفس……………………………………………………………………. …………………….۴۹
۴– توکل……………………………………………………………………………… …………………….۵۱
۵- صبر و پایداری………………………………………………………………….. ……………………۵۳
۶- اخلاص…………………………………………………………………………….. ……..….………..۵۹
۷– آزادگی……………………………………………………………………………… ………….….……۶۳
۸– عزت و کرامت…………………………………………………………………….. ………..…………۶۶
۹- شجاعت…………………………………………………………………………….. ………..…………۷۱
۱۰- حجاب و عفاف…………………………………………………………………… ………………….۷۶
بخش دوم: آموزههای اخلاقی اجتماعی در عاشورا…………………………………………. …………...…….۷۹
۱- ادب…………………………………………………………………………………. ….……………….۸۱
۲- تواضع و فروتنی…………………………………………………………………… ….……………….۸۵
۳- مهربانی و عطوفت………………………………………………………………… ….……………….۸۸
۴- عشق و محبت…………………………………………………………………….. ….……………….۹۱
۵- وفاداری…………………………………………………………………………….. ….……………….۹۵
۶- ایثار و فداکاری……………………………………………………………………. ….……………..۱۰۱
۷– صداقت و صراحت………………………………………………………………… …...….………..۱۰۴
۸- سخاوت…………………………………………………………………………….. ….……………..۱۰۷
۹- عمل به تکلیف……………………………………………………………………. ….…………….۱۰۸
۱۰- غیرت……………………………………………………………………………… …..……………۱۱۲
بخش سوم: بازتاب عاشورا در سازندگی عصر حاضر……………………………………….. .………………..۱۱۶
الگوپذیری حضرت امام خمینی(ره)از نهضت عاشورا………………………………. …..….………….۱۱۷
۱- توکل……………………………………………………………………….. ………....……..۱۱۸
۲- عمل به تکلیف……………………………………………………………. ….……..………۱۱۸
۳- اسقامت و قاطعیت………………………………………………………… …...……..……۱۱۹
۴- صبر در برابر مشکلات……………………………………………………. …………....…..۱۱۹
۵- ایثار و فداکاری……………………………………………………………. ……….…..…..۱۲۰
۶- سازش ناپذیری…………………………………………………………….. …..…...……..۱۲۰
۷- مبارزه با ظلم……………………………………………………………… …...……..……۱۲۱
الگوپذیری دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان………………………………………………… ..……...………۱۲۱
تحول مذهبی عاشورا…………………………………………………………………………… .………..…….۱۲۴
نتایج و پیشنهادها
نتیجهگیری……………………………………………………………………………………… ….…...……….۱۳۰
پیشنهادها……………………………………………………………………………………….. ....……..……..۱۳۲
فهرست منابع…………………………………………………………………………………… ..…..…….……۱۳۴
لینک دانلود pdf