آخر عربی حمیتت کو؟ ای شمر وفا و غیرتت کو؟
این مثل در واقع زبان حال حضرت زینب خطاب به شمر هنگام ورود اهل بیت به شام است، و زمانی به کار می رود که فردی همهی اسباب وابستگی به شخص یا پدیدهیی را نادیده بگیرد و هیچ واکنش مثبتی نشان ندهد.
آخوند (به) منبر نرفته، قربون سرِ بریدهَ ت (بریده ات)
«قربون سرِ بریدهات» عبارتی است که معمولا در حال گریستن برای شهدای دین و عاشورا، به ویژه امام حسین(ع) بر لبها جاری میشود و کنایه از شیون کردن در مجالس روضه خوانی است.
مفاهیم مثل و موارد به کارگیری آن:
۱٫خوش بینی بیش از حد و بی موردی که فرجام موفقیت آمیز کار آغاز ناشده را به ریشخند می گیرد و مفهوم «هنوز سوار نشده لِنگ جنباندن یا مهمیز کشیدن» و «پیش از آب موزه کشیدن» را القا میکند.
۲٫به مفهوم نومیدی مطلق از یافتن هر گونه راه نجات است و با ضرب المثل از«این ستون به آن ستون فرج است»، به طور کامل تضاد دارد.
۳٫به مفهوم «جهود بازی در آوردن» و مظلوم نمایی کردن است یعنی مضروب ناشده زاری و فغان کردن.
۴٫به مفهوم سوءِ سیاست و بی احتیاطی کردن و معنای مثل معروف «شنا یاد نگرفته، زیر آبی رفتن» را القا می کند.
۵٫به مفهوم خوش بینی کودکانه و حتی ابلهانه مانند «آهوی نگرفته، بخشیدن» به کار می رود.
۶٫به مفهوم قضاوت قبلی و پیش داوری عجولانه یا غیر منصفانه و خوشبینانه یا بدبینانه. مانند: «نکشیده دَه من کم».
گونه های دیگر این مثل عبارت است از:
أ-آخوند به منبر نرفته، شیون کردن.
ب-آخوند به منبر نرفته، زنکه جیغ می زند.
ت-هنوز آخوند روضه نخوانده، شروع کرده است به شیون کردن.
ث-هنوز آخوند به منبر نرفته، شیون می کند.
مؤلف: محمدعلی عارفی راد/ منبع: عاشورا در فرهنگ مردم(ضرب المثله)ا