وب سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا – دزفول عاشورا و امام حسین
نوشته های مرتبط
نام کتاب: محرم و صفر در فرهنگ مردم ایران
مؤلف: اصغر شعاع…}و دیگران}
محل نشر: تهران
ناشر: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز تحقیقات
تاریخ انتشار: ۱۳۹۳
تعداد صفحات: ۴۹۶
یکی از شناسه های مکتب تشیع، شناخت فرهنگ عاشورا و بررسی گفتمان کربلاست. این واقعه عظیم ابعاد وسیعی دارد و اثر پیش‌رو تلاش دارد بر پایه تحقیقات میدانی فرهنگیاران واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا و سیما، جلوه های آیینی این واقعه را در مناطق گوناگون ایران بررسی کند. پیشینه عزاداری، بازتاب قیام عاشورا در ادبیات شفاهی، بررسی جلوه های نمادین سوگواری ها و بویژه آیین ها و آواهای ماه های محرم و صفر همچون چلاب زنی، سنگ زنی، شمع افروزی، دسته گردانی، صلوات خوانی، ذکر خوانی، پا منبرخوانی، نوحه خوانی و … از جمله موضوعاتی هستند که در این کتاب به آنها پرداخته شده است.
در فرهنگ ما ایرانیان، بزرگداشت اسوه‌های دینی، زمینه ساز بسیاری از آیین هاست که به دلیل تنوع جغرافیایی و قومی، سبک‌ها و گونه های متنوعی از آن به وجود آمده و از دیرباز تا به امروز از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
کتاب حاضردر شش فصل تنظیم شده است.
فصل اول، پیشینه عزاداری ماه محرم نام دارد و به صورت کلی به ویژگی های ماه محرم، سابقه عزاداری امام حسین(ع) در ایران پرداخته است.
فصل دوم، آیین ها و آواهای پیشواز ماه محرم، همچون چاووش خوانی، سلام خوانی و نوحه های شب اول محرم رابررسی می‌کند.
فصل سوم، به آیین ها و آواهای سوگواری ماه محرم اختصاص دارد که به جلوه های سوگواری مناطق گوناگون ایران همچون چلاب زنی، سنگ زنی، شمع افروزی و دسته گردانی اشاره شده است.
فصل چهارم: در این فصل، بازتاب قیام عاشورا در انواع ادب شفاهی پی گرفته شده است. مانند: ترانه ها، دوبیتی ها، لالایی‌ها …
فصل پنجم، به نماد و نمایش در فرهنگ عاشورا اختصاص دارد و در دو قسمت مجزا، ابتدا نماد و مناسک مذهبی تعریف شده و در ادامه انواع تابوت و راه ها و ضریح واره‌ها و علم واره‌ها، مفاهیم و رفتارهای نمادین فرهنگ عاشورا را مورد بررسی قرار داده است.
فصل ششم: به سوگواری ماه صفر در فرهنگ مردم ایران اختصاص دارد و در دو قسمت جداگانه آیین ها و آواهای این ماه توصیف و تبیین شده است.
