وب سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا – دزفول عاشورا و امام حسین
نوشته های مرتبط
عنوان پایان نامه: بررسی جایگاه عاشورا در ادبیات منظوم انقلاب اسلامی
نام پژوهشگر: محمدرضا شیخی
تحصیلات: کارشناسی ارشد«M.A»
دانشگاه محل تحصیل: دانشگاه آزاد اسلامی- دزفول
سال انجام تحقیق: ۱۳۸۴
استاد راهنما: دکتر محمدرضا سنگری
استاد مشاور: دکتر مرتضی بدخشان
در این پژوهش به شعر عاشورایی انقلاب اسلامی، از جهات مختلف پرداخته شده است. نخست به بررسی سیر مرثیه سرایی در ادبیات فارسی و بررسی ادبیات انقلاب اسلامی و شعر عاشورایی انقلاب پرداخته شده است. بررسی ویژگی‌های فکری، ادبی و زبانی شعر عاشورایی، که مهم‌ترین اصل در این پژوهش است، بخش دیگر پایان نامه است. در ساحت فکری به بررسی پیام ها، ارزش‌ها، اندیشه ها، عظمت‌ها و دیگر جنبه های سیاسی و اخلاقی پرداخته شده است. در ساحت ادبی، نخست، مهم ترین آرایه های ادبی در حوزه‌های بیان، بدیع و معانی بررسی شده و سپس در بخش دیگر قالب های شعر عاشورایی بررسی و در نهایت اوزان اشعار عاشورایی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است، در ساحت زبانی به بررسی ویژگی‌های زبانی اشعار عاشورایی پرداخته شده است. در بخش پایانی، معرفی شاعران عاشورایی و نمونه هایی از شعرهای آنان آمده است. نگارنده‌ی این پایان نامه، مجموعه‌ی اشعار عاشورایی شاعران انقلاب و گردآورندگان مجموعه شعرهای عاشورایی، نظیر محمدعلی مجاهدی، محسن حافظی نصرالله مردانی و … که به معرفی شاعران عاشورایی و ذکر نمونه هایی از اشعار آنان پرداخته است، را بررسی و ویژگی‌های فکری، ادبی و زبانی به کار رفته را استخراج نموده است. حاصل این پژوهش روشن ساخته است که اشعار عاشورایی انقلاب از نظر لفظ ساده و روانند اما از نظر محتوا، با صلابت ژرف و تأثیر گذارند. همانند سروده‌های نصرالله مردانی، محمود شاهرخی و علی معلم. این اشعار حاوی چهار بعد سوگ، حماسه، پیام و عرفان هستند. عشق و ارادت به حضرت سیدالشهدا و یارانش در جای جای اشعار عاشورایی دیده می‌شود و مسائلی چون شهادت، مظلومیت، سوگ، شقاوت، خون، عطش عشق، محبت و ایثار در این اشعار نمود و انعکاس ویژه‌ای دارند؛ اشعار عاشورایی از اشعار سست و مبتذل پاک و مبّراست و چهره های درخشانی در عرصه‌ی شعر عاشورایی در عصر انقلاب پدید آمده‌اند.
ضرورت تحقیق
با آغاز انقلاب اسلامی و پس از آن، در عرصه ادبیات منظوم، شاعران زیادی در زمینه عاشورا و انقلاب و ادبیات جنگ طبع آزمایی نموده و آثار و مجموعه های شعری فراوانی از خود به یادگار گذاشتند و سعی کردند که متناسب با فضای انقلاب و عاشورا موضوعات و درون مایه‌هایی چون شهادت، مبارزه با ظلم و بیدادگری، آزادی خواهی، مقاومت، جانبازی، ایثار، آرامان گرایی و … را بسط و گسترش دهند.
این شاعران برای جذاب و گیرا نمودن و ارزش ادبی بخشیدن به اشعار خود از آرایه های زیادی چون تشبیه، استعاره، تلمیخ و … در قالب وزن‌های زیبا و متین با استفاده از واژگان ساده و بی تکلّف امّا عمیق و تأثیر گذار استفاده کرده‌اند، امّا این ویژگی‌ها و خصایص به شکل مکتوب و مدوّن در یک کتاب یا پژوهش به ندرت دیده شده است. از این رو نویسنده‌ی این پژوهش بر خود لازم دانسته است که بدین منظور به تحقیق و پژوهشی در رابطه با جایگاه عاشورا در ادبیّات منظوم انقلاب اسلامی بپردازد تا شعر عاشورایی انقلاب را برای خوانندگان و ادب دوستان هر چه بهتر و بیشر معرّفی نماید.
