وب سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ عاشورا – دزفول عاشورا و امام حسین
نوشته های مرتبط
قیامت، مهمترین اتفاقی است که در مسیر زندگی هر انسان و در پایان آن رخ می‌دهد، قرآن کریم در وصف این روز می‌فرماید: إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَهُ، لَیْسَ لِوَقْعَتهَِا کاَذِبَهٌ، خَافِضَهٌ رَّافِعَهٌ، (واقعه، آیه ۱-۳)؛آری قیامت روزی است که بعضی را پست و ذلیل و برخی دیگر را بلند و ارجمند می‌کند. ویژگی مهم این روز، رسیدگی به حساب کارهای انسانهاست و سرنوشت هرکس به وسیله اعمالش رقم می‌‌خورد.
نحوه رسیدگی به اعمال نیز طبق آیات و روایات متعدد، به گونه سؤال است. ما در این جا برخی از سؤالات قیامت را که لو رفته هست، مطرح می‌کنیم تا ببینیم آیا برای آنها در روز محشر جوابی فراهم کرده‌ایم، پرسشهایی که بهشت و دوزخ ما بستگی به محتوای جواب ما دارد. رسول مکرم اسلام فرمود: لَا یَزُولُ قَدَمُ عَبْدٍ یَوْمَ الْقِیَامَهِ حَتَّى یُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعٍ، عَنْ جَسَدِهِ فِیمَا أَبْلَاهُ وَ عَنْ عُمُرِهِ فِیمَا أَفْنَاهُ وَ عَنْ مَالِهِ مِمَّا اکْتَسَبَهُ وَ فِیمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَیْت. (الأمالیللطوسی، ص۱۲۴) ملاحظه می‌کنید که یکی از پرسشهای عرصه قیامت، محبتی است که خدا نسبت به اهل بیت در دل ما قرار داده است.
امام صادق درباره آیه «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ»(تکاثر، آیه۸) فرمود: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْأَلُ عِبَادَهُ عَمَّا تَفَضَّلَ بِهِ عَلَیْهِمْ وَ لَا یَمُنُّ بِذَلِکَ عَلَیْهِمْ وَ الِامْتِنَانُ بِالْإِنْعَامِ مُسْتَقْبَحٌ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ فَکَیْفَ یُضَافُ إِلَى الْخَالِقِ مَا لَا یَرْضَى الْمَخْلُوقُونَ بِهِ وَ لَکِنَّ النَّعِیمَ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ مُوَالَاتُنَا، یَسْأَلُ اللَّهُ عَنْهُ عِبَادَهُ بَعْدَ التَّوْحِیدِ وَ النُّبُوَّهِ وَ لِأَنَّ الْعَبْدَ إِذَا وَافَاهُ بِذَلِکَ أَدَّاهُ إِلَى نَعِیمِ الْجَنَّهِ الَّذِی لَا یَزُول. (عیونأخبارالرضا، ج۲ ص۱۲۹)
درباره فواید عظیم و آثار فراوان محبت ائمه معصومین بسیار سخن گفته شده که توجه به آنها، بزرگی این نعمت را نشان می‌دهد و البته مسئولیت سنگین ما را. همچنین مراد از محبت اهل بیت در لسان روایات، علاقه و کشش قلبی همراه با اطاعت و پیروی آنهاست و این همان نعمت و گنجی است که درباره‌اش می‌پرسند و اینکه آیا آن را عملاً در رگهای زندگی خود به جریان انداخته‌ایم، یا اینکه فقط در ویترینی آن را گذاشته و تنها به آن نگاه نموده‌ایم؟ درست مثل تلویزیونی که به جای استفاده به‌جا از آن، فقط در گوشه اتاق پذیرایی گذاشته و به عنوان دکور منزل از آن استفاده کنیم، کاری که ماکت آن نیز می‌تواند همان کار را انجام دهد و نیازی به صرف این همه هزینه نبود. امام صادق در بیانی دیگر از همین آیه فرمود: اللَّهُ أَکْرَمُ مِنْ أَنْ یُطْعِمَکُمْ طَعَاماً فَیَسْأَلَکُمْ عَنْهُ وَ لَکِنَّکُمْ مَسْئُولُونَ عَنْ نِعْمَهِ اللَّهِ عَلَیْکُمْ بِنَا، هَلْ عَرَفْتُمُوهَا وَ قُمْتُمْ بِحَقِّهَا؟ ( دعائمالإسلام، ج ۲ ص ۱۱۶)
وجود نازنین امام حسین نعمت بزرگی است که از او و محبتی که نسبت به او در قلبهاست سؤال خواهد شد که چقدر از این چراغ هدایت در دنیای تاریک و سیاه و از این کشتی نجات در گرفتاریهای زندگی فردی و اجتماعی خود استفاده کرده‌ایم؟ آیا به صرف اقامه عزا و گریه برای او حق او ادا شده است؟ آیا امام حسین شهید شد که امت اسلام فقط برایش سوگواری کنند؟آیا یک سخن از امام حسین می‌توانید پیدا کنید که بگوید هدف من از نهضت عاشورا آن بود که مردم همه ساله برایم اشک بریزند و نذر نمایند؟ آیا وظیفه ما نیست که از هدایتهای امام بهره ببریم؟ آیا نباید حس خون‌خواهی او را در مجالس عزا تقویت کنیم تا در رکاب امام زمان از دشمنانش انتقام بگیریم؟
امام حسین کسی است که جدش رسول خدا درباره‌اش فرمود: إِنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ فِی السَّمَاءِ أَکْبَرُ مِنْهُ فِی الْأَرْضِ فَإِنَّهُ مَکْتُوبٌ عَنْ یَمِینِ الْعَرْشِ مِصْبَاحٌ هَادٍ وَ سَفِینَهُ نَجَاهٍ وَ إِمَامٌ غَیْرُ وَهْنٍ وَ عِزٌّ وَ فَخْرٌ وَ بَحْرُ عِلْمٍ وَ ذُخْرٌ. (کمال الدین، ج۱ص ۲۶۴) اما امت پیامبر قدر او را ندانستند و چه هتک حرمتها که به او و خاندانش نکردند و چه جنایتهای وحشیانه‌ای که در حقش ننمودند.
آنقدر مصیبت امام حسین دردناک است که امام صادق فرمود: لَمَّا کَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَیْنِ مَا کَانَ ضَجَّتِ الْمَلَائِکَهُ إِلَى اللَّهِ بِالْبُکَاءِ وَ قَالَتْ یُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَیْنِ صَفِیِّکَ وَ ابْنِ نَبِیِّکَ، قَالَ فَأَقَامَ اللَّهُ لَهُمْ ظِلَّ الْقَائِمِ وَ قَالَ: بِهَذَا أَنْتَقِمُ لِهَذَا.( الکافی، ج۱ ص۴۶۵)
با چنین شناختی، اگر ما به پیکر غرق به خون حسین نگاه می‌کنیم باید برای انتقام خون حسین خود را مهیا کنیم در نتیجه شیوه عزاداری ما برای این امام بزرگوار باید به گونه‌ای باشد که همه کسانی که ناظر سوگواری امام حسین هستند دریابند که او را به ناحق کشتند نه مثل کسی که خودش از دنیا رفته است.
ائمه معصوم سعی داشتند همین نگاه را در عزاداری امام حسین به ما القاء کنند چنانکه امام رضا در ضمن سوگواری برای امام حسین می‌فرماید: إِنْ سَرَّکَ أَنْ یَکُونَ لَکَ مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا لِمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ الْحُسَیْنِ فَقُلْ مَتَى مَا ذَکَرْتَهُ یا لَیْتَنِی کُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیما.(الأمالیللصدوق ص ۱۳۰) هم ایشان در سخنی دیگر می‌فرماید: وَ لَقَدْ بَکَتِ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرَضُونَ لِقَتْلِهِ وَ لَقَدْ نَزَلَ إِلَى الْأَرْضِ مِنَ الْمَلَائِکَهِ أَرْبَعَهُ آلَافٍ لِنَصْرِهِ فَوَجَدُوهُ قَدْ قُتِلَ، فَهُمْ عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثٌ غُبْرٌ إِلَى أَنْ یَقُومَ الْقَائِمُ فَیَکُونُونَ مِنْ أَنْصَارِهِ وَ شِعَارُهُمْ یَا لَثَارَاتِ الْحُسَیْن.(الأمالیللصدوق ص ۱۳۰)
با این وصف باید گفت:ای کسانی که عاشق حسین هستید، با کسب آمادگی و مزین شدن به فضائل اخلاقی خود را به سپاه حضرت مهدی داخل کنید که امام صادق درباره یاران حضرت مهدی فرمود: وَ هُمْ مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ مُشْفِقُونَ یَدْعُونَ بِالشَّهَادَهِ وَ یَتَمَنَّوْنَ أَنْ یُقْتَلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ شِعَارُهُمْ یَا لَثَارَاتِ الْحُسَیْن.(بحارالأنوار ج: ۵۲ ص۳۰۸، مستدرکالوسائل ج۱۱ ص۱۱۴) خوشا به‌حال آنهایی که در زندگی چنیند و در زمان ظهور حضرت مهدی از بین تمام مردم برای سربازی او انتخاب می‌شوند.
عاشورا روزی است که خلیفه خدا و رسولش در زمین و چراغ هدایت بشر یعنی امام حسین، به شهادت رسیده و غم و اندوه امام زمان به اوج می‌رسد.عاشورا روز وقوع این آیه است که وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً، (اسراء، آیه ۳۳) زیرا امام باقر در مورد شخص مظلوم در این آیه فرمود: هُوَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ قُتِلَ مَظْلُوماً وَ نَحْنُ أَوْلِیَاؤُهُ وَ الْقَائِمُ مِنَّا إِذَا قَامَ طَلَبَ بِثَأْرِ الْحُسَیْن. (تفسیرالعیاشی، ج۲ ص۲۹۰)
امام باقر فرمود وقتی شیعیان در روز عاشورا به هم می‌رسند به هم تسلیت و تعزیت بگویند، یکی از یاران ایشان می‌پرسد: وَ کَیْفَ یُعَزِّی بَعْضُنَا بَعْضا؟ً قَالَ: تَقُولُ، عَظَّمَ اللَّهُ أُجُورَنَا بِمُصَابِنَا بِالْحُسَیْنِ وَ جَعَلَنَا وَ إِیَّاکُمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ مَعَ وَلِیِّهِ وَ الْإِمَامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّد.(وسائلالشیعه،ج۱۴ ص۵۰۹ ) اگر اندکی در این سخن بیندیشید، می‌بینید ائمه ما چطور در اندیشه انتقام و خون‌خواهی امام حسین هستند که حتی در تسلیت دادن هم به این امر اشاره می‌کنند، یعنی‌ای شیعه! چرا نشسته‌ای؟ برای خون‌خواهی فرزند رسول الله و علی و فاطمه به‌پا خیز. بزرگداشت امام حسین فقط به گریه و سینه زدن نیست، بلند شو تا با رهبری حضرت مهدی انتقام خون بناحق ریخته شده حسین را از ظالمان بگیری.
ببینید که امام صادق در ضمن زیارت قبر امام حسین می‌فرماید: اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا مِمَّنْ تَنْصُرُهُ وَ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ ثُمَّ تَضَعُ خَدَّکَ عَلَیْهِ وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ اشْفِ صَدْرَ الْحُسَیْنِ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ اطْلُبْ بِدَمِ الْحُسَیْنِ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ رَضِیَ بِقَتْلِ الْحُسَیْنِ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ خَالَفَ الْحُسَیْنَ اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَیْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ فَرِحَ بِقَتْلِ الْحُسَیْن.(کاملالزیارات، ص ۲۳۸)
دوست‌داران امام حسین باید خود را برای خون‌خواهی مهیا ساخته و منتظر ظهور مهدی فاطمه باشند تا به سپاه او که منتقم خون است، ملحق شوند و همواره به این کلام رسول اعظم بیندیشند که با چه افتخاری از منتظران حضرت مهدی سخن می‌فرماید: اللَّهُمَّ لَقِّنِی إِخْوَانِی مَرَّتَیْنِ فَقَالَ مَنْ حَوْلَهُ مِنْ أَصْحَابِهِ أَ مَا نَحْنُ إِخْوَانَکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لَا إِنَّکُمْ أَصْحَابِی وَ إِخْوَانِی قَوْمٌ فِی آخِرِ الزَّمَانِ آمَنُوا وَ لَمْ یَرَوْنِی لَقَدْ عَرَّفَنِیهِمُ اللَّهُ بِأَسْمَائِهِمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِهِمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُخْرِجَهُمْ مِنْ أَصْلَابِ آبَائِهِمْ وَ أَرْحَامِ أُمَّهَاتِهِمْ، لَأَحَدُهُمْ أَشَدُّ بَقِیَّهً عَلَی دِینِهِ مِنْ خَرْطِ الْقَتَادِ فِی اللَّیْلَهِ الظَّلْمَاءِ أَوْ کَالْقَابِضِ عَلَی جَمْرِ الْغَضَا، أُولَئِکَ مَصَابِیحُ الدُّجَی، یُنْجِیهِمُ اللَّهُ مِنْ کُلِّ فِتْنَهٍ غَبْرَاءَ مُظْلِمَه.(بصائرالدرجات، ص۸۴)تنها در این صورت است که لایق و سزاوار این مدح امام سجاد می‌شوند که فرمود: إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلُونَ بِإِمَامَتِهِ الْمُنْتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَهِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَهُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَهِ الْمُشَاهَدَهِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَهِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاهُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً.(کمال الدین، ج۱ ص۳۲۰)
اما در اینکه چگونه می‌توان به صف منتظران و یاران حضرت برای انتقام از خون امام حسین پیوست و چه صفاتی را باید زحمت کشید و به دست آورد تا به این افتخار بزرگ نائل شد، امام صادق(ع) اوصافی را برای یاران امام زمان وصف می‌نماید که راه را روشن می‌کند؛ ایشان می‌فرماید: رِجَالٌ کَأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِیدِ لَا یَشُوبُهَا شَکٌّ فِی ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَرِ لَوْ حَمَلُوا عَلَى الْجِبَالِ لَأَزَالُوهَا لَا یَقْصِدُونَ بِرَایَاتِهِمْ بَلْدَهً إِلَّا خَرَّبُوهَا کَأَنَّ عَلَى خُیُولِهِمُ الْعِقْبَانَ یَتَمَسَّحُونَ بِسَرْجِ الْإِمَامِ یَطْلُبُونَ بِذَلِکَ الْبَرَکَهَ وَ یَحُفُّونَ بِهِ، یَقُونَهُ بِأَنْفُسِهِمْ فِی الْحُرُوبِ وَ یَکْفُونَهُ مَا یُرِیدُ فِیهِمْ؛ رِجَالٌ لَا یَنَامُونَ اللَّیْلَ لَهُمْ دَوِیٌّ فِی صَلَاتِهِمْ کَدَوِیِّ النَّحْلِ، یَبِیتُونَ قِیَاماً عَلَى أَطْرَافِهِمْ وَ یُصْبِحُونَ عَلَى خُیُولِهِمْ، رُهْبَانٌ بِاللَّیْلِ لُیُوثٌ بِالنَّهَارِ هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَهِ لِسَیِّدِهَا، کَالْمَصَابِیحِ کَأَنَّ قُلُوبَهُمُ الْقَنَادِیلُ وَ هُمْ مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ مُشْفِقُونَ، یَدْعُونَ بِالشَّهَادَهِ وَ یَتَمَنَّوْنَ أَنْ یُقْتَلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ شِعَارُهُمْ یَا لَثَارَاتِ الْحُسَیْنِ إِذَا سَارُوا یَسِیرُ الرُّعْبُ أَمَامَهُمْ مَسِیرَهَ شَهْر،ٍ یَمْشُونَ إِلَى الْمَوْلَى إِرْسَالًا بِهِمْ یَنْصُرُ اللَّهُ إِمَامَ الْحَقِّ.(بحارالأنوار، ج۵۲ ص۳۰۸)
اکنون امام حسین از میان ما رفت، اما سفارش‌های او هست. هر انسانی که آخرین لحظه‌های زندگی خود را سپری می‌کند، مهمترین سخنش و بالاترین تجربه زندگی خود را به اطرافیانش می‌گوید و امام حسین، صبوری و پایداری بر حق را آخرین کلام خویش قرار می‌دهد کما اینکه امام باقر فرمود: لَمَّا حَضَرَتْ أَبِی عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع الْوَفَاهُ ضَمَّنِی إِلَی صَدْرِهِ وَ قَالَ یَا بُنَیَّ أُوصِیکَ بِمَا أَوْصَانِی بِهِ أَبِی حِینَ حَضَرَتْهُ الْوَفَاهُ وَ بِمَا ذَکَرَ أَنَّ أَبَاهُ أَوْصَاهُ بِهِ یَا بُنَیَّ اصْبِرْ عَلَی الْحَقِّ وَ إِنْ کَانَ مُرّاً.(الکافی، ج۲ ص۹۲)
در حقیقت، کربلا تجلی‌گاه صبر زیبای حسین بن علی بر حقیقت است و بر ماست که همچون او و در رکاب فرزندش حضرت مهدی تا غلبه حق بر باطل آن هم در سراسر جهان از پای ننشینیم.
پدیدآونده:حسن ملائی
